Posted on June, 30 2025

Hội thảo do Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên tại Việt Nam (WWF-Việt Nam) phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố Huế tổ chức, nằm trong khuôn khổ dự án “Cùng lên tiếng bảo vệ loài Sao la và các hệ sinh thái vì Thiên nhiên và Con người” do Cơ quan Hợp tác Phát triển Quốc tế Thụy Điển (Sida) tài trợ và được triển khai bởi Chi cục Kiểm lâm thành phố Huế và WWF-Việt Nam.

Chiến lược bảo tồn mang tính tổng thể và liên ngành
Chiến lược Cảnh quan Trung Trường Sơn giai đoạn 2025–2030 đặt mục tiêu bảo vệ và phục hồi hệ sinh thái rừng, duy trì tính kết nối sinh cảnh và thúc đẩy sinh kế bền vững. Sáu trọng tâm chính bao gồm: kết nối các hành lang đa dạng sinh học; nâng cao chất lượng sinh cảnh; thúc đẩy quản lý rừng bền vững; giảm phát thải khí nhà kính; mở rộng mô hình bảo tồn ngoài hệ thống (OECM); và lồng ghép yếu tố tài chính bền vững, hợp tác với khu vực tư nhân, cũng như hòa nhập xã hội. Định hướng này không chỉ phục vụ cho công tác bảo tồn, mà còn đóng góp vào các mục tiêu phát triển kinh tế xanh, thích ứng với biến đổi khí hậu và thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam như Chiến lược quốc gia về đa dạng sinh học (NBSAP) và Khung đa dạng sinh học toàn cầu (GBF).

Ông Nguyễn Đại Anh Tuấn, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố Huế, nhận định: “Trung Trường Sơn là khu vực cảnh quan có giá trị bảo tồn quan trọng đặc biệt toàn cầu. Tuy nhiên, việc sinh cảnh bị chia cắt, phân mảnh đã ảnh hưởng đến sự tồn tại của các loài tự nhiên trong khu vực này. Vì thế, việc xây dựng và triển khai thực hiện chiến lược bảo tồn cảnh quan Trung Trường sơn được chính quyền thành phố Huế và WWF đặc biệt chú trọng, chiến lược này đảm bảo mục tiêu định hướng phát triển thành phố Huế trở thành một đô thị thân thiện với môi trường, có cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, sẵn sàng thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.”

Thiết lập hành lang chiến lược
Xác định tầm quan trọng trong việc kết nối và bảo tồn sinh cảnh, dự án đã rà soát hiện trạng rừng và đất rừng tại Ban quản lý Rừng phòng hộ Bắc Hải Vân vào tháng 4/2025. Hoạt động này nhằm đánh giá hiện trạng quản lý tài nguyên rừng và giá trị đa dạng sinh học, làm cơ sở khoa học và thực tiễn để thành lập Khu bảo vệ Cảnh quan Bắc Hải Vân. Đây là khu vực có vị trí chiến lược trong hành lang sinh thái Trung Trường Sơn, kết nối Khu bảo tồn Thiên nhiên Sao La, Vườn Quốc gia Bạch Mã và các hệ sinh thái ven biển. Đây được xem là bước khởi đầu cho mô hình quản lý tài nguyên bền vững có sự tham gia của cộng đồng địa phương. 

Ông Nguyễn Hoài Khương, Quản lý dự án, WWF-Việt Nam, cho biết: “Bắc Hải Vân có vai trò đặc biệt trong việc duy trì tính kết nối sinh thái của toàn bộ Trung Trường Sơn. Việc bảo vệ hiệu quả khu vực này chính là bảo vệ cấu trúc sinh học toàn diện của vùng cảnh quan, đồng thời hỗ trợ thực hiện Chiến lược quốc gia về đa dạng sinh học và thúc đẩy các giải pháp dựa vào thiên nhiên tại cấp địa phương.”

Trao quyền cho cộng đồng - Hạt nhân của nỗ lực bảo tồn
Ghi nhận vai trò thiết yếu của cộng đồng trong công tác bảo vệ rừng, dự án đã phối hợp với chính quyền địa phương và cộng đồng tại các xã Hồng Kim, Hồng Vân và Quảng Nhâm (huyện A Lưới, Thừa Thiên Huế) cập nhật 5 Quy ước quản lý rừng cộng đồng. Các quy ước mới đã xác định rõ quyền, nghĩa vụ và cơ chế phối hợp giữa người dân, chính quyền, kiểm lâm và các bên liên quan trong việc bảo vệ diện tích rừng được giao. Nôi dung quy ước cũng  bám sát thực tiễn, phù hợp điều kiện sinh kế, văn hóa bản địa và pháp lý mới về lâm nghiệp và đa dạng sinh học. Thành công của hoạt động góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm và tiếng nói của người dân trong quản lý tài nguyên rừng, tạo nền tảng cho mô hình đồng quản lý rừng cộng đồng và thúc đẩy thực hiện các cam kết bảo tồn ở cấp cơ sở. 

Ông Hồ Viên Đỏ, Trưởng ban Quản lý rừng cộng đồng thôn A Hươr Pa Ê, xã Hồng Kim, chia sẻ: “Việc cập nhật Quy ước giúp bà con hiểu rõ hơn trách nhiệm của mình trong bảo vệ rừng, không còn mơ hồ như trước nữa. Giờ đây, cả cộng đồng cùng nhau giám sát, cùng nhau xử lý, nên rừng được giữ tốt hơn, thú rừng cũng có chỗ sống.”

Chia sẻ kinh nghiệm, sáng kiến cộng đồng và các hoạt động nổi bật của dự án
Hội thảo cũng là dịp để các đại biểu chia sẻ nhiều sáng kiến và mô hình bảo tồn dựa vào cộng đồng tiêu biểu như Nhóm tiên phong bảo vệ Voọc chà vá tại Tam Mỹ Tây (Quảng Nam), Nhóm bảo tồn cộng đồng huyện Tuyên Hoá (Quảng Bình), Nhóm tuần tra bảo vệ Sao La (Thừa Thiên Huế)… Bên cạnh đó, các hoạt động như cập nhật quy ước quản lý rừng cộng đồng và vận động chính sách do các tổ chức xã hội khởi xướng cũng được giới thiệu, thể hiện sự sáng tạo và cam kết từ cơ sở.

Các đại biểu đã phân tích những thách thức trong quá trình triển khai và cùng đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường sự chủ động, nâng cao vai trò và năng lực của cộng đồng trong công tác bảo tồn tài nguyên thiên nhiên. Hội thảo khẳng định rằng để đạt được hiệu quả bền vững, cần phát huy tối đa vai trò trung tâm của cộng đồng địa phương, đồng thời duy trì sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức xã hội. Những sáng kiến từ cộng đồng không chỉ góp phần hiện thực hoá chính sách bảo vệ động vật hoang dã mà còn tạo nền tảng cho mô hình hợp tác đa bên hiệu quả trong bảo tồn thiên nhiên tại Trung Trường Sơn.

Sự kiện thu hút hơn 50 đại biểu từ các sở, ban, ngành thành phố Huế gồm Sở Nông nghiệp và Môi trường, UBND các huyện, thị xã; Chi cục Kiểm lâm và các hạt kiểm lâm; vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên; các ban quản lý rừng cộng đồng; tổ chức xã hội, cộng đồng, trường đại học, chuyên gia bảo tồn và cơ quan truyền thông.